Autor:   mgr Ewelina Wróblewska – oligofrenopedagog, pedagog przedszkolny z 7-letnim stażem
http://totucieszyn.pl/

 

„Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć nauczyłem się w przedszkolu, o tym jak żyć, co robić, jak postępować, jak współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat”

Robert Fulghum

Kilka słów o adaptacji malucha czyli pierwsze dni w przedszkolu.

Już za chwilę maluszki po raz pierwszy podejmą się nowego wyzwania w ich rozwoju – pójścia do przedszkola. Ten moment jest niewątpliwie ważnym wydarzeniem w życiu całej rodziny i przełomową chwilą w życiu społecznym dziecka, dlatego warto się do niego  odpowiednio przygotować. Warto skorzystać z poniższych wskazówek, aby ułatwić dziecięcą adaptację do przedszkola.

Adaptacja  oznacza przystosowanie do nowych warunków, poradzenie sobie, zgodę na zmianę. Czas adaptacji przedszkolnej jest różny dla różnych dzieci i zależy od wielu czynników. Wynosi od kilku tygodni do dwóch, a nawet trzech miesięcy. Nie należy porównywać dzieci ze sobą – każde z nich jest inne i wyjątkowe, i pamiętać trzeba, że choć dzieci będą w tej samej grupie, ich czas adaptacji może się różnić. Tak jak dzieci różnią się między sobą poziomem zdolności przystosowawczych czy rozwoju psychoruchowego. Jedne maluszki łatwo adaptują się w nowym środowisku, drugie mają trudności z przystosowaniem się do warunków przedszkolnych, do tego, że pozostawiane są w miejscu, gdzie nie ma bliskich osób. Manifestują je płaczem, krzykiem, a w skrajnych przypadkach także objawami fizjologicznymi, takimi jak: utrata apetytu, bóle głowy i brzucha, wymioty, moczenie nocne. Być może Twoje dziecko będzie wolniej niż rówieśnicy oswajać się z nowym otoczeniem, z dziećmi, z przedszkolnym rytmem dnia – takie ma prawo i to od ciebie, Rodzicu, w dużej mierze zależy, jak sprawnie adaptacja malucha do przedszkola przebiegnie. Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej zależy w dużej mierze od waszego pozytywnego nastawienia. Jeśli bowiem rodzice akceptują wychowawców, ich metody pracy i samo przedszkole, to zwiększa się akceptacja nowej sytuacji przez dziecko. Dla wielu dzieci start w edukację przedszkolną jest źródłem przykrych  napięć i strachu przed nieznanym otoczeniem.  Oznacza pierwsze kontakty z dużą grupą, których jakość jest ważna dla rozwoju i późniejszego funkcjonowania w różnych środowiskach. Już na początku edukacji dziecko uczy się nowej dla siebie roli przedszkolaka.

Maluszek przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowany – nie jest pewien, z kim ma nawiązać bliższy kontakt i kto będzie zaspokajał jego potrzeby. Sytuację tą utrudnia fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość dzieci do grupy i od razu pozostają w niej bez rodziców. W nowym środowisku dziecko nawiązuje kontakt z wychowawcą, ale z racji tego, że nauczyciel sprawuje opiekę również nad innymi dziećmi z grupy, maluszek od pierwszych chwil w przedszkolu nie zajmuje już centralnej pozycji w sytuacjach społecznych, tak, jak ma to miejsce w rodzinie. Wówczas – w sytuacjach emocjonalnie i poznawczo trudnych – uczy się nowych zachowań.

 

Jak można ułatwić dziecięcą adaptację do przedszkola – rady dla rodziców:

•  pozwól dziecku uczestniczyć w przygotowaniach do przedszkola – wspólnie skompletujcie wyprawkę. Daj  maluszkowi możliwość przyzwyczajenia się do tych rzeczy w domu, tak aby w placówce były dla niego bliskie i łatwe do rozpoznania,
•  stopniowo przyzwyczajaj dziecko do rozłąki – rozstania z rodzicami łatwiej akceptują maluszki, które mają w tym zakresie pewne doświadczenie. Rozumieją, że zniknięcie rodzica z pola widzenia nie jest na zawsze, a zabawa pod opieką babci, cioci czy opiekunki też może być przyjemna,
•  od pierwszego dnia przyzwyczajaj do rytuału pożegnania – nie przeciągaj rozstania w szatni, pomóż się dziecku rozebrać, pocałuj je na „do widzenia” i wyjdź. Jeśli maluszek płacze przy rozstaniu, nie zabieraj go do domu – jeżeli zrobisz to chociaż raz, będzie wiedział, że łzami można wiele wymusić i następnego dnia znów będzie płakał,
•  jeżeli dziecko przy rozstaniu bardzo rozpacza, lepiej przez pierwsze dni zaangażować tatę w jego odprowadzanie – tatusiowie często mają bardziej zadaniowe podejście do radzenia sobie w takich sytuacjach, poza tym rozstanie z tatusiem jest często mniej bolesne,
•  pomóż dziecku rozebrać się po przyjściu do przedszkola, a po południu ubrać – nie wyręczaj go nawet wtedy, kiedy wykonuje to niezdarnie i wolno,
•  pomóż maluszkowi opanować umiejętności samoobsługowe – poziom ich opanowania ma  wpływ na poczucie bezpieczeństwa i niezależności dziecka. Dobrze, gdy przedszkolak samodzielnie je, umie posługiwać się łyżką i widelcem, potrafi załatwiać potrzeby fizjologiczne (okres letni jest idealny na przeprowadzenie treningu czystości!), samodzielnie myje ręce,
•  naucz dziecko dbać o własne potrzeby – tak w zakresie samoobsługi, jak i proszenia o pomoc. Maluszek, który potrafi zwrócić się ze wszystkimi sprawami do nauczyciela, poradzi sobie z każdą przedszkolną sytuacją,
•  pamiętaj o pozytywnym nastawieniu, staraj się nie okazywać maluszkowi swojego niepokoju (przekazujesz mu wtedy swoje obawy) – okazuj dziecku radość i ciesz się razem z nim, że idzie do przedszkola,
• pozwól na zabranie dziecku z domu ulubionej maskotki, przytulanki – aby zwiększyć jego poczucie bezpieczeństwa w chwili smutku,
•  opowiadaj dziecku jak wygląda dzień w przedszkolu – łatwiej mu będzie zrozumieć rytm dnia w placówce,
• -staraj się w początkowym okresie, w miarę możliwości, odbierać dziecko wcześniej – maluszek ma inne poczucie czasu i okres przebywania poza domem wydaje mu się bardzo długi. Skracaj go do 4-5 godzin, a gdy dziecko się przyzwyczai,  możesz go wydłużyć,
•  powiedz maluszkowi, kiedy po niego przyjdziesz – nie określaj godziny przyjścia, ale czas/wydarzenie, po którym to nastąpi (np. „po obiedzie”, „po spaniu”),
•  zapewnij dziecko, że zawsze będzie odebrane, ale nie przesadzaj, żeby nie poczuło się niepewnie w związku z ilością tych zapewnień,
•  pokaż dziecku, że zawsze wypełniasz obietnice dotyczące odbierania go z przedszkola w określonym momencie,
• nie obiecuj maluszkowi: „jeśli pójdziesz do przedszkola, dostaniesz prezent” – po wyjściu z przedszkola możesz dać mu drobiazg, ale nie może to być przekupywanie,
•  kontroluj swoje wypowiedzi – zamiast: „już możemy iść do domu”, powiedz: „teraz idziemy do domu”. Dziecko nie może czuć, że przebywanie w przedszkolu jest sytuacją przymusową – ma się w nim dobrze bawić,
•  nie wymuszaj na dziecku, aby zawsze opowiadało o tym, co wydarzyło się w przedszkolu. Jeśli maluszek będzie gotowy – sam chętnie ci opowie,
•  pozostaw w szafce dodatkowe ubrania – uprzedź dziecko, że nie będzie problemu, gdy się pobrudzi lub zmoczy ubranie. Będzie mogło przebrać się  w czyste,
• staraj się nawiązać dobry kontakt i współpracę z wychowawcami Twojego dziecka – zaufaj nauczycielom w przedszkolu, oni mają większe doświadczenie w zakresie adaptacji maluszków i funkcjonowania dzieci w grupie,
• wdrażaj dziecko do przestrzegania umów i zasad – będzie mu łatwiej zrozumieć zasady zachowania się w przedszkolu i kodeks przedszkolaka,
• pamiętaj, że na początku nie jest najważniejsze, żeby dziecko pięknie jadło czy świetnie się bawiło – to trudny dla wielu maluszków okres adaptacji, w którym najważniejsze jest, aby dziecko przyzwyczaiło się do rozstania z domem,
• pamiętaj, że przedszkole jest bardzo dobrym środowiskiem do wspierania i stymulowania wszechstronnego rozwoju Twojego dziecka – maluszek szybciej się do niego przystosuje, gdy będzie je postrzegało jako bezpieczne i przyjazne dla siebie. Najważniejsze jest więc stworzenie w domu dobrej, pełnej ciepła atmosfery wokół przedszkola, wychowawców i rówieśników Twojego dziecka.